اهداف و روش های خاکورزی:
عمل اصلی خاک ورزی خرد کردن خاک برای تدارک یک بستر بذر مناسب است.
خرد کردن و سست نمودن خاک قدیمی ترین مرحله خاک ورزی
است و گاوآهنهای مختلف را شامل می گردد .
شناخت در مورد عملیات زراعی در قرون وسطی بسیار کم بود.
* در قرن نوزدهم مشخص گردید که تغذیه و تقویت گیاهان به
مواد معدنی و آلی و آب و هوای خاک بستگی دارد.
* در قرن نوزدهم این نظریه که خاک ورزی به جهت افزایش جریان هوا در خاک باعث ازدیاد اکسیداسیون ترکیبات شیمیایی در خاک شده و قابلیت حل شدن آنها را در خاک افزایش می دهد گسترش یافت. (تاکید بر افزایش خاک ورزی)
در اوایل قرن بیستم ، تحقیقات بسیاری بر روی اثرات خاک ورزی
صورت گرفت و مشخص شد که توجیهات صورت گرفته در مورد
نیاز به خاک ورزی زیاد کلا غلط می باشد.
پژوهش های بسیارِ صورت گرفته بر روی خاک ورزی، موجب
شناخت بیشتر در این زمینه و در نتیجه ابداع روش های
جدیدتر خاک ورزی با نام های جدیدی مانند «کم خاک ورزی»،
«بی خاک ورزی»، «خاک ورزی حفاظتی» شد.
اهداف خاک ورزی
(1بهسازی ساختمان خاک:
یک بستر مطلوب برای بذر معمولا بر وجود ذرات کوچکتر و نرمتر
در خاک در مجاورت بذرها دلالت می کند
2) حفظ و نگهداری رطوبت
3) تهویه خاک
جریان هوا در خاک هایی که دارای ساختمان خوب هستند
مناسب تر است
4) نفوذ پذیری خاک
با خاک ورزی لایه های فشرده شده خاک نرم شده و نفوذ آب در
خاک بهبود می یابد.
5) ریشه دوانی
خاک ورزی معمولا روی 10% از حجم خاکی که ریشه اکثر
محصولات در آن گسترش می یابد اثر می گذارد. با خاک ورزی
«سخت لایه » شکسته می رود.
6) برگرداندن خاک
در برخی مواقع لازم است خاک زیرین به رو منتقل شده و بقایای
سطحی به زیر منتقل شوند. با عمل بقایای گیاهی مدفون و
پوسیده می شوند.
7) کنترل علف های هرز
مهمترین و سودمندترین هدف خاک ورزی را شاید بتوان کنترل
علف های هرز بدین وسیله دانست
8) جلوگیری از فرسایش خاک
با خاک ورزی در جهت خطوط تراز و شیاردار کردن سطح خاک
میتوان فرسایش خاک را به حداقل رساند
9) از بین بردن حشرات
با برهم زدن ساختمان خاک لارو حشرات از بین رفته و لانه آنها نیز
نابود می شود. بدین ترتیب می توان به کنترل آنها پرداخت.
انواع روش های خاک ورزی Tillage Practices
1- سنتي يا متعارف Conventional
–ماشينهاي شخم اوليه و ثانويه
–معايب
•ازبين رفتن ساختمان خاك
•ايجاد لايه سخت
•افزايش فرسايش بادي و آبي
•اسامي
•No tillage
•No till farming
•Zero Tillage
•Chemical T.
•Direct seeding
•Direct Drilling
•Direct planting
3-روش حداقل خاك ورزي : Minimum Tillage
در اين روش فقط خاك ورزي ثانويه توسط يكي
از وسايل كولتيواتور مزرعه، ديسك، هرس
بشقابي و يا تيلر دوار انجام شده و كارنده نيز در
پشت اين وسايل بسته شده و بطور متوالي و
همزمان كار كشت نيز انجام مي گيرد.
مهمترين مزيت اين روش آن است كه مي توان
محصول را تقريباً پس از برداشت محصول قبلي
كشت نمود و در نتيجه معمولاً دستيابي به
تاريخ كشت بهينه مؤثر است. امروزه با كاربرد
دستگاه كمبينات خاك ورزي و كشت بطور توأم
صورت مي گيرد.
•هدف
–كم كردن زمان كار
–كم كردن نيروي انساني و ماشين
–امكان شيوع آفات و علف هاي هرز
4- خاك ورزي پشته اي و يا نواري Strip tillage
-در اين روش بستر بذر صرفاً به صورت نوارهايي به عرض 10 و
عمق 5 سانتي متر آماده مي شود و اگر فاصله بين رديف ها 76
سانتي متر يا بيشتر باشد انرﮊي لازم براي تهيه بستر بطور
قابل ملاحظه اي كاهش مي يابد. اين روش كم هزينه تر از روش
خاك ورزي حداقل مي باشد.
5- خاك ورزي حفاظتي Conservation Tillage :
اين روش كه بيشتر از روش هاي ديگر مدنظر قرار گرفته است
علاوه بر حفاظت خاك، با توليد محصول نيز در ارتباط است. خاك
ورزي حفاظتي برروي شيبهای كم تا حدود 2% اعمال مي شود
تا شستشوي لايه را كاهش دهد. در اين روش نيز باريكه اي از
زمين به عنوان بستر بذر آماده شده (توسط گاوآهن مركب يا
قلمي) و نواحي ناهموار و پوشيده از بقاياي گياهي در بين رديف
هاي كشت باقي مي ماند. كشت نيز بطور توأم و با يك بار عبور
در هنگام بسترسازي انجام مي گيرد. به كار بردن اين روش نيز
شامل بسياري از جنبه هاي صرفه جويي در وقت و انرژی مربوط
به خاك ورزي حداقل و بسياري از صرفه جوييهاي هزينه مربوط به
تهيه بستر اقتصادي مي باشد.
6-خاک ورزی دقیق Precision Tillage
استفاده از مدیریت خاکورزی دقیق (خاکورزی در عمق متغیّر بر
اساس نیاز یک ناحیه خاص) می‌تواند صرفه‌جویی قابل
ملاحظه‌ای در مدیریت فشردگی خاک ایجاد نماید.
خاکورزی دقیق، خصوصیات فیزیکی خاک را تنها در نقاطی اصلاح
می‌نماید که در آن نقاط عملیات خاکورزی به‌منظور رشد موثر
ریشه محصول مورد نیاز می‌باشد.
فواید استفاده از روش هاي خاك ورزي نو :
1- دستيابي به تاريخ كشت بهينه ميسر بوده و پايين آمدن عملكرد بدليل
تأخير در كشت از بين خواهد رفت.
2- زمان لازم براي كشت دو محصول متوالي (در بعضي نواحي يك قطعه
زمين در طول يكسال دو يا چند محصول در تناوب قرار دارند) را كوتاه مي
كند و نسبت به خاك ورزي مرسوم بسيار ارزان تر مي باشد.
3- زمين هايي كه ممكن است به دليل شرايط مرطوب با روش هاي خاك
ورزي مرسوم قابل دسترس نباشد معمولاً براي كشت مستقيم بذر گندم
قابل استفاده خواهد بود.
در حالت كلي مي توان نتيجه گرفت كه:
با استفاده از روش هاي خاك ورزي مذكور به جاي خاك ورزي
مرسوم، ميزان عملكرد محصول را از طريق از بين بردن تأخير در
كاشت و يا كشت متوالي در يك سال افزايش داد.
همچنين ميزان انرژی مصرفي جهت عمليات خاك ورزي كاهش
يافته و در نتيجه هزينه كاهش يابد. با آنكه اين روش ها بهره وري
را افزايش مي دهند ولي به دليل باقي ماندن بقاياي گياهي در
سطح و انجام نشدن كنترل علف هاي هرز به صورت مكانيكي
بكارگيري مواد شيميايي بيشتري براي كنترل امراض، جمعيت
حشرات و گسترش علف هاي هرز نياز مي باشد.
اهداف سيستم هاي خاكورزي نوين:
•كشاورزي پايدار Sustainable farming
•كاهش انرژي مصرفي
•حفاظت خاك و رطوبت و كاهش فرسايش
•تهيه بستر بذر با كمترين ميزان بهم خوردگي خاك
•به حداقل رساندن تردد ماشين آلات
گرفته شده از دکتر پیمان هیئت گروه مکانیزاسیون کشاورزی دانشگاه گیلان
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت: